Aktualności
Centrum Technologii Kosmicznych AGH powstało w listopadzie 2020 roku w celu zintegrowania środowiska akademickiego wokół badań w zakresie technologii kosmicznych. Teraz, po czterech latach dynamicznego rozwoju, Centrum przenosi się do nowego, większego budynku, którego uroczyste otwarcie odbędzie się 4 października, tuż po inauguracji roku akademickiego 2024/2025.
Nowa przestrzeń umożliwi stworzenie dodatkowych laboratoriów, w których naukowcy będą mogli jeszcze intensywniej i skuteczniej prowadzić prace badawcze związane z technologiami kosmicznymi. Tym samym Centrum zwiększy możliwości rozwijania innowacyjnych projektów oraz umocni pozycję lidera w swojej dziedzinie.
“Aktualnie zajmujemy się wyposażaniem laboratoriów, w których badania będą prowadzić pracownicy CTK. Studenci, działający w kosmicznych kołach naukowych, również dostaną w nowym budynku przestrzeń do pracy i rozwijania swoich projektów.” - mówi prof. dr hab. inż. Tadeusz Uhl, Dyrektor Centrum Technologii Kosmicznych AGH.
Jednym z najbardziej unikatowych laboratoriów będzie Habitat dla Analogowych Misji Kosmicznych. Habitat posłuży zarówno do szkolenia przyszłych astronautów, jak i testowania technologii planowanych do użycia w kosmosie. AGH jest pierwszą polską uczelnią i jedną z nielicznych na świecie, która będzie mogła poszczycić się takim obiektem.
Przestrzeń habitatu zaprojektowano tak, by przypominała wnętrze Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Habitat jest podzielony na kilka oddzielnych sekcji, w których uczestnicy eksperymentów będą spać, prowadzić badania i wieść codzienne życie. Powierzchnia została zorganizowana w moduły: laboratoryjny, kuchenny, higieniczny, sypialny i gimnastyczny.
Uczestnicy analogowych misji będą funkcjonować w warunkach zbliżonych do kosmicznych, realizując zadania podobne do tych, które astronauci wykonują podczas prawdziwych misji w kosmosie. Podczas takich symulacji, które mogą trwać tydzień lub nawet dłużej, prowadzone będą intensywne badania dotyczące wpływu ekstremalnych warunków „kosmicznych” na fizjologię i zachowanie człowieka, a także opracowywane zostaną systemy wczesnego ostrzegania i protokoły cyberbezpieczeństwa.
Habitat stanowi cenne pole testowe dla rozwiązań technologicznych, zanim zostaną one wysłane na orbitę.
Habitat to jedno z laboratoriów Astrobiologii i Biologii Kosmicznej. Pozostałe laboratoria związane z tą innowacyjną dziedziną to Laboratorium Biologii Kosmicznej oraz Laboratorium Kosmicznej Inżynierii Biomedycznej.
W Laboratorium Biologii Kosmicznej, naukowcy będą zajmować się badaniem biologicznego wpływu warunków lotów kosmicznych na organizmy żywe, w tym rolę grawitacji w formowaniu amyloidu i jego oddziaływanie na zdrowie astronautów. Obszary badań będą obejmować bioenergetykę, ekspresję genów oraz testowanie substancji bioaktywnych na potrzeby podróży kosmicznych, jak również badania przyspieszonego starzenia, oraz adaptacyjnych zmian ewolucyjnych w warunkach kosmicznych. Zrozumienie tych procesów pomoże w opracowaniu środków zapobiegawczych i systemów podtrzymywania życia na potrzeby przyszłych misji kosmicznych.
Laboratorium Kosmicznej Inżynierii Biomedycznej poświęcone będzie badaniom nad procesami starzenia się w kosmosie i na Ziemi oraz zapobiegania chorobom. Wykorzystując innowacyjne technologie, naukowcy będą zajmować się opracowaniem rozwiązań w walce z chorobami przewlekłymi, co przyczyni się do poprawy stanu zdrowia nie tylko astronautów, ale także ogółu społeczeństwa. Obszary badań obejmą technologię organ-on-chip oraz rozwój materiałów, które posłużą do monitorowania zdrowia w kosmosie.
Inne unikalne laboratorium, które powstanie w Centrum Technologii Kosmicznych to tzn. Brudna Komora. Jest to symulator powierzchni Księżyca.
“Żyjemy w erze badań Księżyca, erze załogowych i robotycznych misji na Księżyc. Chcemy stworzyć naukowcom warunki do badania zachowania zarówno ludzi jak i urządzeń, które mają pracować w typowych warunkach spotykanych na Księżycu - łącznie z burzami pyłowymi i napromieniowanym regolitem” - opowiada prof. Uhl.
W nowym budynku Centrum Technologii Kosmicznych powstaną również takie laboratoria, jak m.in.: Laboratorium Telekomunikacji Satelitarnej, Laboratorium Czujników do Zastosowania w Przestrzeni Kosmicznej, Laboratorium Badań Materiałowych, czy Stanowisko Badawcze Czysta Komora. Także studenckie kosmiczne koła naukowe oraz interdyscyplinarne zespoły projektowe dostaną przestrzeń na realizację swoich eksperymentów i badań.
Laboratorium Czujników Zastosowania w Przestrzeni Kosmicznej posłuży do opracowywania zaawansowanych nanomateriałów do czujników wykorzystywanych w aplikacjach związanych z przestrzenią kosmiczną. Materiały takie jak MXeny, grafen i nanorurki węglowe będą badane pod kątem ich zdolności sensorycznych w ekstremalnych warunkach kosmicznych. Laboratorium będzie specjalizować się w precyzyjnych technikach aplikacji materiałów, takich jak sitodruk czy drukowanie.
W Laboratorium Badań Materiałowych, naukowcy zajmą się badaniem właściwości różnych materiałów w warunkach zbliżonych do kosmicznych, w tym w niskich i wysokich temperaturach, próżni oraz z uwzględnieniem promieniowania kosmicznego. Materiały będą testowane pod kątem właściwości mechanicznych, chemicznych, magnetycznych, termicznych, optycznych i strukturalnych. Celem badań jest ocena przydatności materiałów do konstrukcji struktur kosmicznych.
“W Centrum realizujemy cztery misje kosmiczne. Koło naukowe Lunar Tech wygrało konkurs, dzięki któremu opracowane przez nich urządzenie poleci w 2026 roku na Księżyc. Członkowie koła za cel stawiają sobie badanie interakcji materiałów i powłok z regolitem, czyli sypką skałą księżycową.
Prowadzimy też dwie misje satelitarne. Jeden z naszych satelitów Hype, opracowany przez koło naukowe SatLab, jest zintegrowany z wyrzutnią i czeka na swoją kolejkę do wyniesienia na orbitę LEO.
Przygotowywany jest również drugi satelita, w tej chwili powstaje jego model inżynierski. Jest to klasyczny satelita wyposażony w kamerę hiperspektralną służącą do obserwacji Ziemi. Wyniki badań będą mogły zostać wykorzystane w rolnictwie precyzyjnym, ochronie środowiska czy zarządzaniu kryzysowym.
Ostatni projekt to misja załogowa. Przygotowujemy eksperyment MXene in LEO, który będzie przeprowadzony na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, dotyczy on badania właściwości nanomateriałów w kosmosie. Sprawdzimy również przydatność tych materiałów do pomiaru parametrów życiowych astronautów.” - Profesor Uhl podsumowuje działalność Centrum Technologii Kosmicznych AGH.
Poza prowadzeniem własnych badań, Centrum Technologii Kosmicznych koordynuje również z ramienia AGH międzynarodowy projekt UNIVERSEH - Europejski Uniwersytet Kosmiczny dla Ziemi i Ludzkości. Jest to konsorcjum siedmiu uczelni partnerskich z siedmiu europejskich krajów. Strategia zakłada zwiększenie mobilności studentów oraz kadry naukowej, a także promowanie współpracy międzyuczelnianej. Realizacja projektu umożliwia wymianę doświadczeń oraz pomaga uczelniom dostosować swoją ofertę do aktualnych potrzeb rynku.